ಗುಂಡಿಗೆ ಕೊಳವೆಗಳ ಏರ‍್ಪಾಟು – ಬಾಗ 6

ನೆತ್ತರು ಗುಂಪುಗಳು (blood groups) – Rh:

ಹಿಂದಿನ ಬರಹದಲ್ಲಿ ನೆತ್ತರು ಗುಂಪೇರ‍್ಪಾಟುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿಸುತ್ತ, ABO ನೆತ್ತರು ಗುಂಪಿನ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿಸಿಕೊಡಲಾಯಿತು. ನೆತ್ತರು ಗುಂಪನ್ನು ಸೂಚಿಸುವಾಗ + ಇಲ್ಲವೇ – ಎಂದು ಗುರುತಿಸಲು ಕಾರಣವಾದ Rh ಎಂಬ ಅಂಶದ ಕುರಿತು ಹಾಗು ನೆತ್ತರು ಮಾರೆಡೆಗೊಳಿಸುವಿಕೆಯ (blood transfusion) ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿಸಿಕೊಡಲಾಗುವುದು.

Rh ನೆತ್ತರು ಗುಂಪನ್ನು 1940 ರಲ್ಲಿ ಕಾರ‍್ಲ್ ಲ್ಯಾಂಡ್ ಸ್ಟೇನರ್ (Karl Landsteiner) ಹಾಗು ಅಲೆಗ್ಜಾಂಡರ್ ವಿನರ್ (Alexander Weiner) ಅರಿಗರ ಜೋಡಿಯು ಗುರುತಿಸಿತು. ಈ ಗುಂಪಿನಲ್ಲಿ ನೆತ್ತರು ಬಗೆಯನ್ನು ತೀರ‍್ಮಾನಿಸಲು 45 ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಬಗೆಯ ಒಗ್ಗದಿಕಗಳು ಕೆನೆ ಕಣಗಳ (RBC) ಮೇಲೆ ಇರುತ್ತವೆ ಎಂದು ಕಂಡುಹಿಡಿಯಲಾಯಿತು. ನೆತ್ತರು ಗುಂಪುಗಳ ಅರಕೆಯಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತಿದ್ದ ರೀಸಸ್ (Rhesus) ಬಗೆಯ ಕೋತಿಗಳಲ್ಲಿ, Rh ಅಂಶವನ್ನು ಮೊದಲ ಬಾರಿಗೆ ಗುರುತಿಸಲಾಯಿತು (ಚಿತ್ರ 1). ಈ ಹಿನ್ನೆಲೆಯಿಂದಾಗಿ ‘Rh ನೆತ್ತರು ಗುಂಪು’ ಎಂಬ ಹೆಸರು. ನೆತ್ತರಿನಲ್ಲಿ Rh ಅಂಶ ಇದೆಯೇ ಇಲ್ಲವೇ ಅನ್ನುವುದರ ಮೇಲೆ ನೆತ್ತರನ್ನು + (Rh ಇದ್ದರೆ), (Rh ಇಲ್ಲವಾದರೆ) ಅಂತಾ ಗುರುತಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ.

Cardio_Vascular_System_6_1Rh ಪೀಳಿಯರಿಮೆ (genetics):

Rh ಪೀಳಿಯು D ಹಾಗು d ಎಂಬ ಇಕ್ಕಳಿಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. Rh ಪೀಳಿಯ ಮೇಲುಗಯ್ ಸರಿಯಿಕ್ಕಳಿಗಳು (DD) (dominant homozygous) ಇಲ್ಲವೆ ಮೇಲುಗಯ್ ಹೆರಯಿಕ್ಕಳಿಗಳನ್ನು (dominant heterozygous) ಹೊಂದಿರುವವರಲ್ಲಿ Rh+ ತೋರುಮಾದರಿ (phenotype) ಇರುತ್ತದೆ. ಇಳಿಗಯ್ ಸರಿಯಿಕ್ಕಳಿಗಳನ್ನು (dd) (recessive homozygous) ಹೊಂದಿರುವವರಲ್ಲಿ Rh- ತೋರುಮಾದರಿ ಇರುತ್ತದೆ.

ತಾಯಿ ಹಾಗು ಬಸಿರುಗೂಸಿನ (fetus) ನಡುವೆ ಹೊಂದಿಕೆಯಾಗದ Rh ಅಂಶದಿಂದಾಗಿ, ಒಂದಶ್ಟು ಮದ್ದರಿಮೆಯ ತೊಡಕುಗಳು ಉಂಟಾಗುತ್ತವೆ (ಚಿತ್ರ 2). ತಾಯಿಯಲ್ಲಿ Rh- (dd) ಹಾಗು ಬಸಿರುಗೂಸಿನಲ್ಲಿ Rh+ (DD ಇಲ್ಲವೆ Dd) ಇದ್ದಲ್ಲಿ, Rh ಅಂಶದ ಎದುರಾಗಿ ತಾಯಿಯಲ್ಲಿ ಮಾಡಲ್ಪಡುವ Rh ಎದುರುಕಗಳು (antibodies), ಬಸಿರುಗೂಸನ್ನು ಸುತ್ತುವರೆದ ಮಾಸುಚೀಲವನ್ನು (placenta) ದಾಟಿಕೊಂಡು Rh+ ಅಂಶವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಬಸಿರುಗೂಸಿನ ಕೆನೆ ಕಣಗಳನ್ನು ಮುದಿಪುಗೆಡಿಸುತ್ತದೆ.

Cardio_Vascular_System_6_2ತಾಯಿಯ ಬಸುರಿನ ಎಣಿಕೆ ಹೆಚ್ಚಿದಂತೆಲ್ಲ, ಹೊಂದಿಕೆಯಿಲ್ಲದ Rh ಅಂಶದಿಂದ ಬಸಿರುಗೂಸಿನ ಮೇಲೆ ಉಂಟಾಗಬಹುದಾದ ಕುತ್ತು ಕೂಡ ಹೆಚ್ಚುತ್ತದೆ. ಈ ಬಗೆಯ ತೊಂದರೆ ಯುರೋಪಿಯನ್ನರಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿರುತ್ತದೆ. ಹುಟ್ಟುವ ಯೂರೋಪಿನ ಮಕ್ಕಳಲ್ಲಿ, 13% ರಶ್ಟು ಮಕ್ಕಳು ಈ ಕುತ್ತಿಗೆ ಒಳಪಡುವ ಸಾದ್ಯತೆಗಳಿವೆ. ಬಳಕೆಯಲ್ಲಿರುವ ಒಳ್ಳೆಯ ಮುನ್ನಾರಯ್ಕೆಯಿಂದ (preventive medicine), ಈ ಕುತ್ತಿನಿಂದ ಉಂಟಾಗಬಹುದಾದ ಕೆಡುಕನ್ನು 1% ಗೂ ಕಡಿಮೆ ಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ಇಳಿಸಬಹುದಾಗಿದೆ.

ತಾಯಿ-ಬಸಿರುಗೂಸುಗಳ ನಡುವೆ ಉಂಟಾಗುವ Rh ಹೊಂದಿಕೆಯಿಲ್ಲದಿರುವಿಕೆಗೆ ಕಾರಣವೇನು? ತಂದೆಯಲ್ಲಿ Rh+ ಇದ್ದು, ತಾಯಿಯಲ್ಲಿ Rh- ಇದ್ದಲ್ಲಿ, ಈ ತೊಂದರೆಯು ಉಂಟಾಗುತ್ತದೆ. Rh+ ತಂದೆಯಲ್ಲಿ DD (ಪಟ್ಟಿ 1) ಇಲ್ಲವೆ Dd (ಪಟ್ಟಿ 2) ಇಕ್ಕಳಿಗಳ ಪೀಳಿಮಾದರಿ ಇರುವುದರಿಂದ ಎರಡು ಬಗೆಯ ಜೊತೆಗೂಡಿಕೆಗಳು (mating) ನಡೆಯಬಹುದು. ತಾಯಿಯಲ್ಲಿ Rh- ತೋರುಮಾದರಿಯಿದ್ದು, Rh+ ತಂದೆಯಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಪೀಳಿಮಾದರಿ ಇದ್ದರೂ (DD ಇಲ್ಲವೆ Dd), ಬೇನೆಮಂಜುಗರು (doctor), Rh ಹೊಂದಿಕೆಯಿಲ್ಲದಿರುವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಉಂಟಾಗಬಹುದಾದ ತೊಡಕುಗಳನ್ನು ತಡೆಯಲು ಬೇಕಾದ ಹಾರಯ್ಕೆಗಳನ್ನು ಮಾಡುತ್ತಾರೆ. ನಾವು ನೆನಪಿನಲ್ಲಿಡಬೇಕಾದ ತಿಳಿವು ಏನ್ನೆಂದರೆ, Rh+ ಮಕ್ಕಳಲ್ಲಿ (Dd) ಮಾತ್ರ ತೊಂದರೆಗಳು ಇರುತ್ತವೆ.

Cardio_Vascular_System_6_3

Cardio_Vascular_System_6_4

ತಾಯಿ ಹಾಗು ಬಸಿರುಗೂಸಿನಲ್ಲಿ Rh- (dd) ಇದ್ದರೆ, ಮಗುವಿಗೆ ಯಾವುದೇ Rh ಅಂಶಕ್ಕೆ ಸಂಬಂದಿಸಿದ ಕುತ್ತುಗಳು ಬರುವುದಿಲ್ಲ. Rh- ಹೆಣ್ಣಿನ ಮೊದಲ ಬಸುರಿನಲ್ಲಿ, Rh+ ಬಸಿರುಗೂಸಿಗೆ (fetus) ಯಾವುದೇ ತೊಂದರೆಯಾಗುವುದಿಲ್ಲ (ಚಿತ್ರ 2). ಆದರೆ, ಎರಡನೇ ಹಾಗು ಅದರ ಮುಂದಿನ ಬಸಿರುಗಳಲ್ಲಿ, Rh- ತಾಯಿಯ ಬಸುರಿನಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯುವ Rh- ಬಸಿರುಗೂಸಿನಲ್ಲಿ ಉಂಟಾಗಬಹುದಾದ ಕುತ್ತಿನ ಸಾದ್ಯತೆಗಳು ಹೆಚ್ಚು. ಇದು ಹೇಗೆ?

ಮಾಸುಚೀಲವು (placenta), ಬಸಿರುಬಳ್ಳಿಯ (umbilical cord) ನೆರವಿನಿಂದ ಬಸಿರುಗೂಸನ್ನು (fetus) ತಾಯಿಯ ಬಸಿರುಚೀಲದ (uterus) ಗೋಡೆಗೆ ಹೊಂದಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಬಗೆಯ ಹೊಂದಿಸುವಿಕೆಯಿಂದಾಗಿ ಆರಯ್ವಗಳು (nutrients) ಹಾಗು ತಾಯಿಯಲ್ಲಿ ಮಾಡಲ್ಪಡುವ ಎದುರುಕಗಳು (maternal antibodies) ತೊಡಕಿಲ್ಲದೆ ಬಸಿರುಗೂಸನ್ನು ತಲುಪಬಲ್ಲವು. ಚೊಚ್ಚಲ ಬಸುರಿನ ಮೊದಲು Rh- ತಾಯಿಯು Rh+ ನೆತ್ತರಿಗೆ ತೆರದುಕೊಂಡಿರದ್ದಿದರೆ, ಅವಳಲ್ಲಿ Rh+ ಎದುರಾಗಿ Rh ಎದುರುಕಗಳು ಇರುವುದಿಲ್ಲ. ಹಾಗಾಗಿ ತಾಯಿಯ ಎದುರುಕಗಳು ಮೊದಲನೆಯ Rh+ ಬಸಿರುಗೂಸಿನ ನೆತ್ತರನ್ನು ಅಂಟಿಕ್ಕುವುದಿಲ್ಲ (agglutinate) ಹಾಗು ಅದರ ಕೆನೆ ಕಣಗಳಿಗೆ ಹಾನಿಯನ್ನುಂಟು ಮಾಡುವುದಿಲ್ಲ.

ಹೆರಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಮಾಸುಚೀಲ ಹರಿಯುವುದರಿಂದ, ಸ್ವಲ್ಪವಾದರೂ ಬಸಿರುಗೂಸಿನ ನೆತ್ತರು, Rh- ತಾಯಿಯ ಮಯ್ ಏರ‍್ಪಾಟಿಗೆ ನುಸುಳುತ್ತದೆ. Rh+ ನೆತ್ತರು ನುಸುಳುವಿಕೆ, Rh- ತಾಯಿಯಲ್ಲಿ Rh+ ಎದುರಾಗಿ, ಎದುರುಕಗಳನ್ನು ಮಾಡುವಂತೆ ತಾಯಿಯ ಕಾpಪೇರ‍್ಪಾಟನ್ನು ಕೆರಳಿಸುತ್ತದೆ. Rh+ ಕೂಸಿನ ಒಂದು ತೊಟ್ಟು ನೆತ್ತರು, Rh- ತಾಯಿಯ ಮಯ್ಯೇರ‍್ಪಾಟನ್ನು ಸೇರಿದರೂ, ತಾಯಿಯಲ್ಲಿ Rh+ ಎದುರುಕಗಳು ಹುಟ್ಟಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಮುಂದಿನ ಬಸುರಿನಲ್ಲಿ, ಈ Rh- ತಾಯಿಯಿಂದ ಬಸಿರುಗೂಸಿಗೆ ಸಾಗಿಸುವ ತಾಯಿಯ ಎದುರುಕಗಳಲ್ಲಿ, Rh+ ಎದುರುಕವೂ ಸೇರಿಕೊಂಡಿರುತ್ತದೆ.

ಬಸಿರುಗೂಸನ್ನು ಸೇರುವ Rh+ ಎದುರುಕವು, ಬಸಿರುಗೂಸಿನ ಕೆನೆ ಕಣಗಳನ್ನು ಹೊಡೆಯುವ ಹಾಗು ನೆತ್ತರನ್ನು ಅಂಟಿಕ್ಕುವ (agglutinate) ಮುದಿಪಿನ ಕೆಲಸದಲ್ಲಿ ತೊಡಗುತ್ತದೆ. ಕೆನೆ ಕಣಗಳನ್ನು ಮುದಿಪುಗೊಳಿಸುವ ಹಮ್ಮುಗೆಯಿಂದಾಗಿ, ಹುಟ್ಟಿದ ಮಗು ಕೆನೆಕಣಕೊರೆಯಿಂದಾಗಿ (anemia) ಸಾಯುವು ಸಾದ್ಯತೆ ಹೆಚ್ಚು. ಕೆನೆಕಣಕೊರೆಯಿಂದಾಗಿ, ನೆತ್ತರಿನಲ್ಲಿ ಉಸಿರುಗಾಳಿಯ ಮಟ್ಟ ತಗ್ಗುತ್ತದೆ. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಮಗುವಿನಲ್ಲಿ ಕಾಮಾಲೆ, ಜ್ವರ, ಹುಬ್ಬಿದ ಈಲಿ (liver) ಹಾಗು ತೊಳ್ಳೆ (spleen) ಮುಂತಾದ ಕುರುಹುಗಳನ್ನು ತೋರುವ ಈ ಬೇನೆಯನ್ನು ‘ಎರಿತ್ರೋಬ್ಲಾಸ್ಟೋಸೀಸ್ ಪೀಟಾಲಿಸ್’ (erythroblastosis fetalis) ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ.

ಬಿರುಸಾದ ಬೇನೆ ಕುರುಹುಗಳನ್ನು ತೋರುವ ಮಗುವಿನಲ್ಲಿ ಕಯ್ಗೊಳ್ಳುವ ಮುಕ್ಯ ಆರಯ್ಕೆಯೆಂದರೆ, Rh- ನೆತ್ತರನ್ನು ಮಗುವಿನ ನೆತ್ತರು ಹರಿಯುವಿಕೆಯ ಏರ‍್ಪಾಟಿಗೆ (circulatory system) ಮಾರೆಡೆಗೊಳಿಸುವುದು (blood transfusion) ಹಾಗು Rh+ ಎದುರುಕವನ್ನು ಇಲ್ಲವಾಗಿಸಲು, ಮಗುವಿನ ನೆತ್ತರು ಹರಿಯುವಿಕೆಯ ಏರ‍್ಪಾಟಿನಿಂದ ನೆತ್ತರನ್ನು ಹೊರದೂಡುವುದು. ಇದನ್ನು ಮಗು ಹುಟ್ಟಿದ ಕೂಡಲೇ ಇಲ್ಲವೆ ಹುಟ್ಟುವ ಮುನ್ನ ಮಾಡಬಹುದು. ಮಗುವಿನ Rh+ ಕೆನೆ ಕಣಗಳನ್ನು Rh- ಕೆನೆ ಕಣಗಳಿಂದ ಬದಲಿಸುವುದರಿಂದ, ತಾಯಿಯ Rh+ ಎದುರುಕಗಳಿಂದ ಆಗುವ ಮಗುವಿನ ಕೆನೆ ಕಣಗಳ ಅಂಟಿಕ್ಕುವಿಕೆಯನ್ನು ತಡೆಯಬಹುದು. ಮುಂದೆ ಮಗು ಬೆಳೆದಂತೆ, ಮಗುವಿನಲ್ಲಿ ತುಂಬಿದ Rh- ಕೆನೆ ಕಣಗಳನ್ನು, ಮಗುವಿನಲ್ಲಿ ಹೊಸದಾಗಿ ಮಾಡಲ್ಪಡುವ Rh+ ಕೆನೆ ಕಣಗಳು ತಂತಾನೇ ಬದಲಿಸುತ್ತದೆ. ಮಗುವಿನಲ್ಲಿ ಉಳಿದಿರಬಹುದಾದ ಅಲ್ಪಸ್ವಲ್ಪ ತಾಯಿಯ Rh+ ಎದುರುಕವು ನಿದಾನವಾಗಿ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿ, ಕೊನೆಗೆ ಇಲ್ಲವಾಗುತ್ತದೆ.

ನೆತ್ತರು ಮಾರೆಡೆಗೊಳಿಸುವಿಕೆ (blood transfusion):

ಒಬ್ಬ ಮನುಶ್ಯ ಕೆಟ್ಟಾಗುಹ (accident) ಇಲ್ಲವೇ ಒಂದಶ್ಟು ಬೇನೆಗಳಿಗೆ ತುತ್ತಾದಾಗ, ನೆತ್ತರು ಸೋರಿಕೆಯಾಗಬಹುದು. ಇದರಿಂದಾಗಿ ಅವನಲ್ಲಿ ಹರಿಯುವ ನೆತ್ತರಿನ ಮೊತ್ತವು ಕುಗ್ಗುತ್ತದೆ. ಹಾಗೆಯೆ, ಕೊಯ್ಯಾರಯ್ಕೆಗೆ ಒಳಪಡುತ್ತಿರುವವರು, ಕೊಯ್ಯಾರಯ್ಕೆಯ ವೇಳೆ ನೆತ್ತರರನ್ನು ಕೆಳೆದುಕೊಳ್ಳಬಹುದು. ಇಂತಹ ಗೊತ್ತುಪಾಡುಗಳಲ್ಲಿ (condition), ತುತ್ತಾದ ಮಂದಿಗೆ ನೆತ್ತರು ಮಾರೆಡೆಗೊಳಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಇಂತವರು ಯಾರಿಂದ ನೆತ್ತರು ಪಡೆಯಬಹುದು ಎನ್ನುವುದನ್ನು ಅವರ ಹಾಗು ಕೊಡುಗರ (donor) ನೆತ್ತರು ಗುಂಪಿನ ಮೇಲೆ ತೀರ‍್ಮಾನಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಯಾರು ಯಾರಿಗೆ ನೆತ್ತರು ನೀಡಬಹುದು ಎಂದು ಪಟ್ಟಿ 3 ರಲ್ಲಿ ಸುಳವಾಗಿ ತೋರಿಸಿಕೊಡಲಾಗಿದೆ.

ಈ ಬರಹದೊಂದಿಗೆ, ಗುಂಡಿಗೆ-ಕೊಳವೆಗಳ ಏರ‍್ಪಾಟಿನ ಸರಣಿ ಬರಹವನ್ನು ಕೊನೆಗೊಳಿಸಲಾಗುತ್ತಿದೆ. ಮುಂದಿನ ಬರಹದಲ್ಲಿ ಮಯ್ಯಿಯ ಇನ್ನೊಂದು ಏರ‍್ಪಾಟಿನ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿಸಿಕೊಡಲಾಗುವುದು

(ಮಾಹಿತಿ ನೆರವು ಮತ್ತು ಚಿತ್ರ ಸೆಲೆಗಳು: 1.wikipedia.org, 2.anthro.palomar.edu, 3.nadidewi.blogspot.com, 4.bloodbanker.com)

Bookmark the permalink.

Comments are closed.

Comments are closed