Tag: ನೆತ್ತರು

ಗುಂಡಿಗೆ ಕೊಳವೆಗಳ ಏರ‍್ಪಾಟು – ಬಾಗ 4

  By

ನೆತ್ತರು / ರಕ್ತ (Blood):

ಗುಂಡಿಗೆ-ಕೊಳವೆಗಳ ಏರ‍್ಪಾಟಿನ ಹಿಂದಿನ ಬರಹವನ್ನು ಮುಂದುವರೆಸುತ್ತಾ, ಈ ಬಾಗದಲ್ಲಿ ನೆತ್ತರು ಇಲ್ಲವೇ ರಕ್ತ (blood) ಎಂದು ಗುರುತಿಸಲಾಗುವ ಹರಿಕದ (fluid) ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿಯೋಣ.

ಒಬ್ಬ ಮನುಶ್ಯನಲ್ಲಿ ನಾಲ್ಕರಿಂದ ಅಯ್ದು ಲೀಟರ್‍ನಶ್ಟು ನೆತ್ತರು ಇರುತ್ತದೆ. ನೆತ್ತರನ್ನು ’ನೀರ‍್ಬಗೆಯ ಕೂಡಿಸುವ ಗೂಡುಕಂತೆ’ (liquid connective tissue) ಎಂದು ಹೇಳಬಹುದು. ನೆತ್ತರು ಹತ್ತು ಹಲವು ಬಗೆಯ ಅಡಕಗಳನ್ನು (materials) ಸಾಗಿಸುವುದರ ಜೊತೆಗೆ ಆವಿ (gas), ಕಸ ಹಾಗು ಆರಯ್ವಗಳ (nutrients) ಒನ್ನೆಲೆತವನ್ನು (homeostasis) ಹತೋಟಿಯಲ್ಲಿಡುತ್ತದೆ. ನೆತ್ತರು ಮುಕ್ಯವಾಗಿ ನೆತ್ತರು ಗೂಡುಗಳು (blood cells) ಮತ್ತು ನೆತ್ತರ ರಸಗಳನ್ನು (plasma) ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ.

Cardio_Vascular_System_4_1ನೆತ್ತರು ಗೂಡುಗಳು: (ಚಿತ್ರ 1, 2, 3)
ನೆತ್ತರು ಗೂಡುಗಳಲ್ಲಿ ಮೂರು ಬಗೆ. ಕೆಂಪು ನೆತ್ತರು ಕಣಗಳು (red blood cells/RBC) , ಬೆಳ್ ನೆತ್ತರು ಕಣಗಳು (white blood cells/WBC), ಚಪ್ಪಟಿಕಗಳು ಇಲ್ಲವೇ ನೆತ್ತರುತಟ್ಟೆಗಳು (platelets). ಬರಹದ ಉಳಿದ ಬಾಗದಲ್ಲಿ ಕೆಳಗಿನ ಚುಟುಕ ಪದಗಳನ್ನು ಬಳಸಲಾಗುವುದು: ಕೆಂಪು ನೆತ್ತರು ಕಣ =ಕೆನೆ ಕಣ, ಬೆಳ್ ನೆತ್ತರು ಕಣ = ಬೆನೆ ಕಣ

Cardio_Vascular_System_4_2Cardio_Vascular_System_4_3

ಕೆನೆ ಕಣ (RBC): (ಚಿತ್ರ 1, 2, 3, 4, 5)

ಉಳಿದ ನೆತ್ತರು ಕಣಗಳಿಗೆ ಹೋಲಿಸಿದರೆ, ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಕ್ಯೆಯಲ್ಲಿರುವ ಕೆನೆ ಕಣಗಳು, ಒಬ್ಬ ಹರಯದ ಮನುಶ್ಯನಲ್ಲಿ 2-3 x 1013 ರಶ್ಟು ಸಂಕ್ಯೆಯಲ್ಲಿರುತ್ತವೆ. ಇವುಗಳನ್ನು ಕೆಂಪು ಮೂಳೆಮಜ್ಜೆಯ (red bone marrow) ಕಾಂಡಗೂಡುಗಳು (stem cells) ಮಾಡುತ್ತವೆ. ಕ್ಶಣವೊಂದಕ್ಕೆ ಎರಡು ಮಿಲಿಯನ್ ನಶ್ಟು ಕೆನೆ ಕಣಗಳು ನಮ್ಮ ಮಯ್ಯಲ್ಲಿ ಮಾಡಲ್ಪಡುತ್ತವೆ.

ಇರ್‍ತಗ್ಗಿನ (biconcave) ಆಕಾರದಲ್ಲಿರುವ ಕೆನೆಕಣಗಳು, ತಗ್ಗಿನಿಂದಾಗಿ ನಡುವಿನಲ್ಲಿ ತೆಳ್ಳಗಿದ್ದು, ಉಬ್ಬಿದ ಹೊರಬಾಗವು ದಪ್ಪಗಿರುತ್ತದೆ. ಈ ಬಗೆಯ ರಚನೆಯು ಕೆನೆ ಕಣದ ಹೊರಮಯ್ ಹರವನ್ನು (surface area) ಹೆಚ್ಚಿಸುವುದರ ಜೊತೆಗೆ, ಸಣ್ಣ ನವಿರುನೆತ್ತರುಗೊಳವೆಗಳಲ್ಲಿ (capillary) ತೊಡಕಿಲ್ಲದೆ ನುಸುಳಲು ನೆರವಾಗುತ್ತದೆ.

Cardio_Vascular_System_4_4ಬಲಿಯುವಿಕೆಯ (mature) ಮಟ್ಟವನ್ನು ತಲುಪುತ್ತಿದ್ದಂತೆ ಕೆನೆ ಕಣಗಳಲ್ಲಿ ಕಂಡುಬರುವ ನಡುವಿಟ್ಟಳಗಳು (nucleus) ಕೆನೆ ಕಣದಿಂದ ಹೊರದೂಡಲ್ಪಡುತ್ತವೆ. ಈ ಬಗೆಯ ಮಾರ‍್ಪಾಟು, ಬಲಿತ ಕೆನೆ ಕಣಗಳಿಗೆ ಇರ್‍ತಗ್ಗಿನ ಆಕಾರ ಹಾಗು ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಟ್ಟದ ಬಾಗುವಿಕೆಯ ಗುಣವನ್ನು ಕೊಡುತ್ತದೆ. ನಡುವಿಟ್ಟಳದಲ್ಲಿರುವ (nucleus) ಡಿ.ಎನ್.ಎ (DNA), ಗೂಡುಗಳಲ್ಲಿ ಉಂಟಾಗುವ ತೊಡಕುಗಳನ್ನು ಸರಿಪಡಿಸಲು ನೆರವಾಗುತ್ತದೆ. ಆದರೆ, ನಡುವಿಟ್ಟಳವನ್ನು ಹೊರದೂಡುವುದರಿಂದ, ಬಲಿತ ಕೆನೆ ಕಣದಲ್ಲಿ ಡಿ.ಎನ್.ಎ (DNA) ಇಲ್ಲವಾಗುತ್ತದೆ. ಡಿ.ಎನ್.ಎ ಇಲ್ಲದ ಕಾರಣ ಕೆನೆ ಕಣಗಳು, ತಮ್ಮಲ್ಲಿ ಉಂಟಾಗುವ ತೊಂದರೆಗಳನ್ನು ಸರಿಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುವುದಿಲ್ಲ.

ಕೆನೆ ಕಣಗಳು ಉಸಿರುಚೀಲಗಳಿಂದ (lungs), ಗೂಡುಗಳಿಗೆ (cells) ಉಸಿರುಗಾಳಿಯನ್ನು (oxygen) ಹಾಗು ಗೂಡುಗಳಿಂದ ಉಸಿರುಚೀಲಗಳಿಗೆ ಕಾರ್ಬನ್ ಡಯಾಕ್ಸಾಯಡ್‍ನ್ನು (carbon dioxide) ಸಾಗಿಸಲು ನೆರವಾಗುತ್ತವೆ. ಈ ಕೆಲಸವನ್ನು ಮಾಡಲು ಕೆನೆ ಕಣಗಳು ರಕ್ತಬಣ್ಣಕ (hemoglobin) ಎಂಬ ಹೊಗರನ್ನು (pigment) ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ.

Cardio_Vascular_System_4_5ರಕ್ತಬಣ್ಣಕವು ಕಬ್ಬಿಣವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಮುನ್ನುಗಳಿಂದ (protein) ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಗ್ಲೊಬುಲಿನ್ ಮುನ್ನು ಹಾಗು ಹೀಮ್ ತುಣುಕು ಒಟ್ಟಾಗಿ ಸೇರಿ ರಕ್ತಬಣ್ಣಕವನ್ನು ಮಾಡುತ್ತವೆ. ಹೀಮ್ ತುಣುಕು ಕಬ್ಬಿಣದ ಕಿರುತುಣುಕನ್ನು (ferrous ion) ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ಉಸಿರುಗಾಳಿಯನ್ನು ಕಬ್ಬಿಣದ ಕಿರುತುಣುಕು ಹಿಡಿದಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವ ಹರವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಈ ಬಗೆಯಾಗಿ ಕಬ್ಬಿಣದ ಕಿರುತುಣುಕುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಕೆನೆ ಕಣದ ರಕ್ತಬಣ್ಣಕಗಳು ಉಸಿರುಗಾಳಿಯನ್ನು ದೊಡ್ಡ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಕೂಡಿಡುವ ಹಾಗು ಸಾಗಿಸುವ ಅಳವನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡಿವೆ.

ಬೆನೆ ಕಣಗಳು (WBC): (ಚಿತ್ರ 1, 2, 3)
ನೆತ್ತರಿನಲ್ಲಿ ಬೆನೆ ಕಣಗಳ ಸಂಕ್ಯೆ ಕಡಿಮೆಯಿದ್ದರೂ, ಕಾಪೇರ‍್ಪಾಟಿನಲ್ಲಿ (immune system) ಇವುಗಳ ಪಾಲು ತುಂಬಾ ಹಿರಿದು. ನಮ್ಮ ಮಯ್ಯಿಗೆ ಎರಗುವ ಕುತ್ತುಗಳೊಡನೆ, ಹೊರಕುಳಿ (parasites), ಕೆಡುಕುಕಣಗಳೊಡನೆ (pathogens) ಹೋರಾಡಿ, ನಮ್ಮ ಮಯ್ಯನ್ನು ಕಾಪಾಡುವುದು ಬೆನೆ ಕಣಗಳ ಮುಕ್ಯ ಕೆಲಸ. ಈ ಬರಹದಲ್ಲಿ ಬೆನೆ ಕಣಗಳ ಚುಟುಕು ವಿವರವನ್ನು ಕೊಡಲಾಗುವುದು. ಕಾಪೇರ‍್ಪಾಟಿನ ಬಾಗದಲ್ಲಿ ಇವುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ವಿವರವಾಗಿ ತಿಳಿಸಿಕೊಡಲಾಗುವುದು.

ಬೆನೆಕಣಗಳಲ್ಲಿ ಎರಡು ಬಗೆಗಳಿವೆ: ನುಚ್ಚಿನಕಣ (granulocytes) ಹಾಗು ನುಚ್ಚಿಲ್ಲದಕಣ (agranulocytes).

1) ನುಚ್ಚಿನಕಣಗಳು (granulocytes): ಈ ಬಗೆಯ ಬೆನೆ ಕಣಗಳು ತಮ್ಮ ಗೂಡುಕಟ್ಟುಗಳಲ್ಲಿ (cytoplasm) ದೊಳೆ ಗುಳ್ಳೆಗಳನ್ನು (enzyme vesicles) ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ. ದೊಳೆ ಗುಳ್ಳೆಗಳು, ನುಚ್ಚಿನಂತೆ (granular) ಕಾಣುವುದರಿಂದ, ಇವುಗಳನ್ನು ನುಚ್ಚಿನಕಣಗಳು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ.

ನುಚ್ಚಿನ ಕಣಗಳಲ್ಲಿ ಮೂರು ಬಗೆ: i) ಸಪ್ಪೆಬಣ್ಣೊಲವುಕಣ (neutrophils), ii) ಕೆಂಬಣ್ಣೊಲವುಕಣ (eosinophils), iii) ಮರುಹುಳಿಯೊಲವುಕಣ (basophils). ನುಚ್ಚಿನಕಣಗಳಲ್ಲಿರುವ ದೊಳೆಯ ಬಗೆ ಹಾಗು ಬಣ್ಣಗಳ ಜೊತೆ ನುಚ್ಚಿನಕಣಗಳನ್ನು ಬೆರೆಸಿದಾಗ ಅವು ಯಾವ ಬಣ್ಣದೆಡೆಗೆ ಒಲವು ತೋರುತ್ತವೆ ಎಂಬ ಅಂಶಗಳ ಮೇಲೆ ನುಚ್ಚಿನಕಣಗಳನ್ನು ಹೆಸರಿಸಲಾಗಿದೆ.

i) ಸಪ್ಪೆಬಣ್ಣೊಲವುಕಣ (neutrophils): 40-70% ಬೆನೆ ಕಣಗಳು ಸಪ್ಪೆಬಣ್ಣೊಲವುಕಣಗಳಾಗಿರುತ್ತವೆ. ಮೂಳೆಮಜ್ಜೆಯ (bone marrow) ಕಾಂಡಗೂಡುಗಳಿಂದ (stem cells) ಮಾಡಲ್ಪಡುವ ಇವು, ಕೆಡುಕುಕಣಗಳು (pathogens), ಅದರಲ್ಲೂ ದಂಡಾಣುಗಳು (bacteria) ನಮ್ಮ ಮಯ್ಯನ್ನು ಹೊಕ್ಕಾಗ, ಕಾಪೇರ‍್ಪಾಟಿನ ಮುಂಚೂಣಿಯ ಮೊನೆಯಾಳುಗಳಾಗಿ (soldiers) ಎಚ್ಚೆತ್ತು ನೆತ್ತರಿನಿಂದ ಕೆಡುಕುಕಣಗಳು ನುಸುಳಿದ ಮಯ್ ಬಾಗಕ್ಕೆ ಓಡುತ್ತವೆ. ಹಾಗು ದಂಡಾಣುಗಳಿಂದ ಮಯ್ಯಿಗೆ ತಗಲಬಹುದಾದ ತೊಡಕುಗಳನ್ನು ತಡೆಯುತ್ತವೆ.

ii) ಕೆಂಬಣ್ಣೊಲವುಕಣ (eosinophils): ಒಟ್ಟು ಬೆನೆ ಕಣಗಳಲ್ಲಿ 1-6% ಅಶ್ಟು ಕೆಂಬಣ್ಣೊಲವುಕಣಳಾಗಿರುತ್ತವೆ. ನಮ್ಮ ಮಯ್ಯನ್ನು ಹೊಕ್ಕುವ ಹೊರಕುಳಿಗಳನ್ನು (parasites) ಸದೆಬಡಿಯಲು ನೆರವಾಗುತ್ತವೆ.

iii) ಮರುಹುಳಿಯೊಲವುಕಣ (basophils): ತುಂಬಾ ಕಡಿಮೆ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿರುವ ಇವು, ನೆತ್ತರಿನಲ್ಲಿ ಹರಿದಾಡುವ ಬೆನೆ ಕಣಗಳ 0.01%-0.3% ಅಶ್ಟು ಬಾಗಗಳನ್ನು ಮಾಡುತ್ತವೆ. ಮರುಹುಳಿಯೊಲವುಕಣಗಳು, ಒಗ್ಗದಿಕೆಯಂತಹ (allergy) ಒಂದಶ್ಟು ಗೊತ್ತುಮಾಡಿದ ಉರಿಯೂತಗಳ (inflammation) ಹಮ್ಮುಗೆಗಳಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ.

2) ನುಚ್ಚಿಲ್ಲದಕಣಗಳು (agranulocytes): ಗೂಡುಕಟ್ಟುಗಳಲ್ಲಿ (cytoplasm) ದೊಳೆ ಗುಳ್ಳೆಗಳನ್ನು (enzyme vesicles) ಹೊಂದಿರದ ಬೆನೆ ಕಣಗಳನ್ನು ನುಚ್ಚಿಲ್ಲದಕಣಗಳು ಎಂದು ಕರೆಯಬಹುದು. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಎರಡು ಬಗೆ.

i) ಹಾಲ್ರಸ ಕಣ (lymphocytes): 30% ರಶ್ಟು ಬೆನೆ ಕಣಗಳು ಹಾಲ್ರಸ ಕಣಗಳಾಗಿರುತ್ತವೆ. ಇವು ಮುಕ್ಯವಾಗಿ ನಮ್ಮ ಮಯ್ಯೊಳಕ್ಕೆ ನುಸುಳುವ ಕೆಡುಕುಕಣಗಳ (pathogens) ಎದುರಾಗಿ ಉಸಿರಿ-ಎದುರುಕಗಳನ್ನು (antibody) ಮಾಡುವ ಹಾಗು ನಂಜುಕಣಗಳಿಗೆ (virus) ಮುತ್ತಿಗೆ ಹಾಕುವ ಕೆಲಸವನ್ನು ಮಾಡುತ್ತವೆ.

ii) ಒಂಜೀವಕಣ (monocytes): ಬೆನೆ ಕಣಗಳಲ್ಲೇ ದೊಡ್ಡ ಗಾತ್ರದ ಗೂಡಾದ ಒಂಜೀವಕಣಗಳು, ಬೆನೆ ಕಣಗಳ 2-10% ನಶ್ಟರಿತ್ತವೆ. ಮಯ್ಯಲ್ಲಿ ಡೊಳ್ಳುಮುಕ್ಕಗಳ (macrophages) ಸಂಕೆ ಕಡಿಮೆಯಾದಾಗ ಇಲ್ಲವೆ ಉರಿಯೂತದ ಹಮ್ಮುಗೆಯಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಕೆಯ ಡೊಳ್ಳುಮುಕ್ಕಗಳು ಬೇಕಾದಾಗ, ಒಂಜೀವಕಣಗಳು, ಡೊಳ್ಳುಮುಕ್ಕಗಳಾಗಿ ಬದಲಾಗಿ, ಕಾಪೇರ‍್ಪಾಟಿನಲ್ಲಿ (immune system) ಪಾಲ್ಗೊಳ್ಳುತ್ತವೆ.

ಚಪ್ಪಟಿಕಗಳು ಇಲ್ಲವ ೇನೆತ್ತರುತಟ್ಟೆಗಳು (platelets): (ಚಿತ್ರ 1, 2, 3, 6)

ಕೆಂಪು ಮೂಳೆಮಜ್ಜೆಯಲ್ಲಿ (red bone marrow) ನೆಲೆಸಿರುವ ಹಿರಿನಡುವಣಕಣಗಳ (megakaryocyte) ಚೂರಾಗುವಿಕೆಯಿಂದ ಸಾವಿರಾರು ಸಂಕ್ಯೆಯಲ್ಲಿ ಮಾಡಲ್ಪಡುವ ಚಪ್ಪಟಿಕಗಳು, ಹರಿಸುವಿಕೆಯ ಏರ‍್ಪಾಟಿನಲ್ಲಿರುವ ನೆತ್ತರಿನ ಜರಿಯನ್ನು ಸೇರುತ್ತದೆ. ನಡುವಿಟ್ಟಳವಿಲ್ಲದ (nucleus), ಈ ಚಪ್ಪಟಿಕಗಳು ಹೆಚ್ಚೆಂದರೆ ಒಂದು ವಾರದವರೆಗೆ ಬದುಕಬಹುದು.

ಚಪ್ಪಟ್ಟೆಯಾದ ಕಿರುಬಿಲ್ಲೆಗಳಂತಿರುವ ಚಪ್ಪಟಿಕಗಳು, ನೆತ್ತರು ಹೆಪ್ಪುಗಟ್ಟುವಿಕೆಯಲ್ಲಿ (blood clotting) ನೆರವಾಗುತ್ತದೆ. ನೆತ್ತರುಗೊಳವೆಗಳ ಗೋಡೆಯಲ್ಲಿ ಬಿರುಕು ಇಲ್ಲವೇ ಇನ್ಯಾವುದೇ ತೊಂದರೆಯಾದಾಗ, ಕೊಳವೆಗಳ ಹೊರಕ್ಕೆ ನೆತ್ತರು ಜಿನುಗದಂತೆ ತಡೆಯುವ ಮೂಲಕ ನೆತ್ತರಿನ ಹೆಪ್ಪುಗಟ್ಟುವಿಕೆ ಮಯ್ ಒನ್ನೆಲೆತವನ್ನು (homeostasis) ಕಾಪಾಡುತ್ತದೆ. ಗಾಯವಾದಾಗ ಮಯ್ಯಿಂದ ಹೊರಗೆ ನೆತ್ತರು ಸೋರದಂತೆ, ನೆತ್ತರನ್ನು ಹೆಪ್ಪುಗಟ್ಟುವಂತೆ ಮಾಡುವುದು ಈ ಚಪ್ಪಟಿಕಗಳೇ.

ನೆತ್ತರು ಹೇಗೆ ಹೆಪ್ಪುಗಟ್ಟುತ್ತದೆ?: (ಚಿತ್ರ 6)

ಅಂಟಿಕೊಳ್ಳುವಿಕೆ (adhesion): ನೆತ್ತರುಗೊಳವೆಯ ಗೋಡೆಯಲ್ಲಿ ಬಿರುಕುಂಟಾದ ಬಾಗದ ಸುತ್ತ-ಮುತ್ತ ಚಪ್ಪಟಿಕಗಳು ಅಂಟಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ii) ಚುರುಕುಗೊಳಿಸುವಿಕೆ (activation): ಗೋಡೆಗೆ ಅಂಟಿಕೊಂಡ ಚಪ್ಪಟಿಗಳು, ತಮ್ಮ ಆಕಾರವನ್ನು ಬದಲಿಸಿಕೊಳ್ಳುವ ಮೂಲಕ ತಮಲ್ಲಿರುವ ಪಡೆಕಗಳನ್ನು (receptors) ಚುರುಕುಗೊಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ (activation). iii) ಒಗ್ಗೂಡುವಿಕೆ (aggregation): ಚುರುಕುಗೊಂಡ ಪಡೆಕಗಳ ನೆರವಿನಿಂದ, ಚಪ್ಪಟಿಕಗಳು ಒಂದಕ್ಕೊಂದು ಬೆಸಿದುಕೊಳ್ಳುವ ಮೂಲಕ ನೆತ್ತರುಗೊಳವೆಯ ಬಿರುಕಿನ ಬಾಗದಲ್ಲಿ ‘ಚಪ್ಪಟಿಕ ಬೆಣೆ’ಯನ್ನು (platelet plug) ಮಾಡುತ್ತವೆ. ಚಪ್ಪಟಿಕ ಬೆಣೆಯು, ಒನ್ನೆಲೆತವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುವ ಮೊದಲನೆಯ ಹಂತವಾಗಿದೆ (primary hemostasis).

Cardio_Vascular_System_4_6ಎರಡನೆಯ ಹಂತವಾಗಿ ಚಪ್ಪಟಿಕ ಬೆಣೆಯು, ಹೆಪ್ಪುಗಟ್ಟುವಿಕೆಯ ಜರಿಯನ್ನು (coagulation cascade) ಚುರುಕುಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಜರಿಯಲ್ಲಿ ಹಲವು ಬಗೆಯ ಕ್ರಿಯೆ ಹಾಗು ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಗಳು ಉಂಟಾಗಿ, ತಂತುಗಳು (fibrin) ಮಾಡಲ್ಪಡುತ್ತವೆ. ಹೀಗೆ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟ ತಂತು, ಚಪ್ಪಟಿಕ ಬೆಣೆಯ ಮೇಲೆ ಹರಡಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಚಪ್ಪಟಿಕ ಬೆಣೆಯ ಮೇಲೆ ಹರಡಿಕೊಂಡ ತಂತು ಬಲೆಯು ಕೆನೆ ಕಣಗಳನ್ನೂ ತನ್ನ ಬಲೆಗೆ ಬೀಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಈ ಬಗೆಯಾಗಿ ಬಿರುಕಾದ ನೆತ್ತರುಗೊಳವೆಯ ಗೋಡೆಯಲ್ಲಿ ಹೆಪ್ಪು (clot) ಮಾಡಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ನಿದಾನವಾಗಿ ನೆತ್ತರುಗೊಳವೆಯ ಗಾಯವು ಮಾಯುತ್ತಿದ್ದಂತೆ (heal), ಚಪ್ಪಟಿ-ತಂತು ಬೆಣೆ ಕರಗುತ್ತಾ ಹೋಗುತ್ತದೆ.

ನೆತ್ತರು ಕಣಗಳ ಬಗೆ ಹಾಗು ಅವು ಮಾಡುವ ಕೆಲಸಗಳ ಬಗೆಗಳನ್ನು ಕೆಳಗಿನ ಅನಿಮೇಶನ್‍ಲ್ಲಿ ತುಂಬಾ ಸುಲಬವಾಗಿ ತಿಳಿಯುವಂತೆ ತೋರಿಸಲಾಗಿದೆ.

ನೆತ್ತರುರಸ/ರಕ್ತರಸ (plasma):

ನೀರ‍್ಬಗೆ (liquid) ಬಾಗವಾದ ನೆತ್ತರು-ರಸವು ನೆತ್ತರಿನ ಒಟ್ಟು ಮೊತ್ತದಲ್ಲಿ 55% ರಶ್ಟಿರುತ್ತದೆ. ನೆತ್ತರು-ರಸವು ಮುಕ್ಯವಾಗಿ ನೀರು, ಮುನ್ನುಗಳು, ಕರಗಿದ ಅಂಶಗಳು, ಹೀಗೆ ಹತ್ತು ಹಲವು ಬಗೆಯ ಅಡಕಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. 90% ರಶ್ಟು ನೆತ್ತರುರಸವು ನೀರಿನಿಂದ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ನೆತ್ತರುರಸದಲ್ಲಿರುವ ಮುನ್ನುಗಳಲ್ಲಿ ಮುಕ್ಯವಾಗಿ ಉಸಿರಿ-ಎದುರುಕಗಳು (antibody) ಹಾಗು ಆಲ್ಬುಮಿನ್ (albumin) ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.

ಕಾಪೇರ‍್ಪಾಟಿನ ಬಾಗವಾದ ಉಸಿರಿ-ಎದುರುಕಗಳು, ನಮ್ಮ ಮಯ್ಯನ್ನು ಹೊಕ್ಕುವ ಕೆಡುಕುಕಣಗಳ (pathogens) ಹೊರಮಯ್ ಮೇಲಿರುವ ಒಗ್ಗದಿಕಗಳಿಗೆ (antigen) ಬೆಸಿದುಕೊಳ್ಳುತ್ತವೆ. ಆಲ್ಬುಮಿನ್, ಗೂಡುಗಳಿಗೆ ಸಮಬಿಗುಪಿನ (isotonic) ನೀರ‍್ಬಗೆಯನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ಮೂಲಕ ಮಯ್ಯಲ್ಲಿನ ಪರೆತೂರ‍್ಪಿನ (osmotic) ಮಟ್ಟವನ್ನು ಕಾಯ್ದುಕೊಳ್ಳಲು ನೆರವಾಗುತ್ತದೆ.

ನೆತ್ತರು-ರಸವು ಹತ್ತು ಹಲವು ಬಗೆಯ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಕರಗಿದ ರೂಪದಲ್ಲಿ ಹಿಡಿದಿಟ್ಟುಕೊಂಡಿರುತ್ತದೆ; ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಮುಕ್ಯವಾದ ಅಂಶಗಳೆಂದರೆ, ಗ್ಲುಕೋಸ್, ಉಸಿರುಗಾಳಿ (oxygen), ಕಾರ್ಬನ್ ಡಾಯಾಕ್ಸಾಯಡ್, ಮಿಂಚೋಡುಕಗಳು (electrolytes), ಆರಯ್ವಗಳು (nutrients) ಹಾಗು ಗೂಡುಗಳಿಂದ ಹೊರದೂಡಲ್ಪಡುವ ತರುಮಾರ‍್ಪಿನ ಕಸಗಳು (metabolic waste). ನೆತ್ತರು ಮಯ್ಬಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಹರಿದಾಡುವಾಗ, ನೆತ್ತರು-ರಸವು ಈ ಎಲ್ಲಾ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಸಾಗಿಸುವ ಒಯ್ಯುಗದ (medium) ಕೆಲಸವನ್ನು ಮಾಡುತ್ತದೆ.

ಸರಣಿಯ ಮುಂದಿನ ಬಾಗದಲ್ಲಿ ನೆತ್ತರು/ರಕ್ತದ ಗುಂಪುಗಳ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿಸಲಾಗುವುದು.

(ಮಾಹಿತಿ ಮತ್ತು ಚಿತ್ರಗಳ ಸಲೆಗಳು: 1) britannica.com, 2) wikipedia.org, 3) healtheducare.com, 4) seplessons.ucsf.edu, 5) bio.utexas.edu
6) classroom.sdmesa.edu, 7) www.innerbody.com)

ಗುಂಡಿಗೆ ಕೊಳವೆಗಳ ಏರ‍್ಪಾಟು – ಬಾಗ 3

  By

ನೆತ್ತರು ಹರಿಯುವಿಕೆಯ ಏರ‍್ಪಾಟು:

ಹಿಂದಿನ ಎರಡು  ಕಂತುಗಳಲ್ಲಿ (1, 2) ಎದೆಗುಂಡಿಗೆ (heart) ಹಾಗು ನೆತ್ತರುಗೊಳವೆಗಳ (blood vessels) ರಚನೆಯ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿಸಿಕೊಡಲಾಗಿತ್ತು. ಈ ಕಂತಿನಲ್ಲಿ ಗುಂಡಿಗೆ-ನೆತ್ತರುಗೊಳವೆಗಳಲ್ಲಿ ನೆತ್ತರು ಹರಿಯುವ ಬಗೆಗಳನ್ನು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳೋಣ.

ನಮ್ಮ ಮಯ್ಯಲ್ಲಿ ನೆತ್ತರು (ರಕ್ತ) ಮುಕ್ಯವಾಗಿ ಎರಡು ಬಗೆಯಲ್ಲಿ ಹರಿಯುತ್ತದೆ. ಅವು ಯಾವುವೆಂದರೆ ಉಸಿರುಚೀಲದ ಹರಿಯುವಿಕೆ (pulmonary circulation) ಹಾಗು ಏರ‍್ಪಡಿತದ ಹರಿಯುವಿಕೆ (systemic circulation).

ಈ ಎರಡು ಬಗೆಗಳಲ್ಲದೆ, ಮತ್ತೆರಡು ಬಗೆಯ ನೆತ್ತರು ಹರಿಯುವಿಕೆಗಳನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು:

1) ಗುಂಡಿಗೆಯ ಹರಿಯುವಿಕೆ (coronary circulation)

2) ಈಲಿ-ತೂರುಗಂಡಿಯ ಹರಿಯುವಿಕೆ (hepatic portal circulation).

Cardio_Vascular_System_3_1ಈಗ ಈ ನಾಲ್ಕೂ ಬಗೆಯ ಹರಿಯುವಿಕೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿಯೋಣ.

ಉಸಿರುಚೀಲದ ಹರಿಯುವಿಕೆ (pulmonary circulation):

ಉಸಿರುಚೀಲದ ಹರಿಯುವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ನೆತ್ತರು (ರಕ್ತ), ಗುಂಡಿಗೆಯಿಂದ ಉಸಿರುಚೀಲಗಳಿಗೆ (lungs) ಹಾಗು ಉಸಿರುಚೀಲದಿಂದ ಗುಂಡಿಗೆಗೆ ಹರಿಯುತ್ತದೆ. ಈ ಬಗೆಯ ಹರಿಯುವಿಕೆಯಲ್ಲಿ:

i) ಮಯ್ ಬಾಗಗಳಿಂದ ಒಟ್ಟುಗೂಡಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಕಡಿಮೆ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಉಸಿರುಗಾಳಿಯನ್ನು (oxygen) ಹೊಂದಿರುವ ನೆತ್ತರು ಮೇಲಿನ ಹಾಗು ಕೆಳಗಿನ ಉಸಿರಿಳಿ-ನೆತ್ತರುಗೊಳವೆಗಳ (vena cava) ಮೂಲಕ ಬಲ ಸೇರುಗೋಣೆಯನ್ನು (right atrium) ತಲುಪುತ್ತದೆ.

ii) ಬಲ ಸೇರುಗೋಣೆಯ (right atrium) ನೆತ್ತರು ಮೂರ‍್ತುದಿ ತೆರಪನ್ನು (tricuspid valve) ತಳ್ಳಿಕೊಂಡು, ಬಲ ತೊರೆಕೋಣೆಯನ್ನು (right ventricle) ಸೇರುತ್ತದೆ.

iii) ಗುಂಡಿಗೆಯ ಬಲ ತೊರೆಗೋಣೆಯಲ್ಲಿನ ನೆತ್ತರು ಉಸಿರುಚೀಲದ ತೊರೆನೆತ್ತರುಗೊಳವೆಗಳ (pulmonary artery) ನೆರವಿನಿಂದ ಉಸಿರುಚೀಲವನ್ನು (lungs) ಮುಟ್ಟುತ್ತದೆ.

iv) ಉಸಿರುಚೀಲವು ನೆತ್ತರನ್ನು ಉಸಿರುಗಾಳಿಯಿಂದ ತಣಿಸುತ್ತದೆ (ಉಸಿರುಚೀಲವು ನೆತ್ತರನ್ನು ಉಸಿರುಗಾಳಿಯಿಂದ ತಣಿಸುವ ಹಮ್ಮುಗೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಮತ್ತಶ್ಟು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳಲು ಉಸಿರೇರ‍್ಪಾಟಿನ ಹೊರ ಉಸಿರಾಟದ ಬರಹವನ್ನು ಓದುವುದು).

v) ಉಸಿರುಗಾಳಿಯಿಂದ ಹುಲುಸಾದ ನೆತ್ತರು ಉಸಿರುಚೀಲದ ಸೇರುಗೊಳವೆಗಳ (pulmonary vein) ಮೂಲಕ ಎಡ ಸೇರುಗೋಣೆಯನ್ನು (left atrium) ತಲುಪುತ್ತದೆ.

vi) ಎಡ ಸೇರುಗೋಣೆಯಿಂದ ನೆತ್ತರು, ಇರ‍್ತುದಿ ತೆರಪುಗಳ (bicuspid valve) ಮೂಲಕ ಎಡತೊರೆಗೋಣೆಯನ್ನು (left ventricle) ಸೇರುತ್ತದೆ.

ಏರ‍್ಪಡಿತದ ಹರಿಯುವಿಕೆ (systemic circulation): (ಚಿತ್ರ 1)

ಗುಂಡಿಗೆ ಮತ್ತು ಉಸಿರುಚೀಲಗಳನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಉಳಿದೆಲ್ಲಾ ಮಯ್ ಬಾಗಗಳ ಗೂಡುಕಟ್ಟುಗಳಿಗೆ (tissues) ಉಸಿರುಗಾಳಿಯಿಂದ (oxygen) ಹುಲುಸಾದ ನೆತ್ತರನ್ನು ತಲುಪಿಸುವ ಹಾಗು ಉಸಿರುಗಾಳಿಯಿಂದ (oxygen) ಬರಿದಾದ ನೆತ್ತರನ್ನು ಗುಂಡಿಗೆಗೆ ಮರಳಿಸುವಲ್ಲಿ ನೆರವಾಗುವ ಹರಿಯುವಿಕೆಯನ್ನು ಏರ‍್ಪಡಿತ ಹರಿಯುವಿಕೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಸುತ್ತಿನ (loop) ಹರಿಯುವಿಕೆ ಹೀಗಿದೆ:

i) ಉಸಿರುಚೀಲದ ಹರಿಯುವಿಕೆಯ (pulmonary circulation) ನೆರವಿನಿಂದ ಎಡ ತೊರೆಗೋಣೆಯನ್ನು (left ventricle) ತಲುಪಿದ ಉಸಿರುಗಾಳಿಯಿಂದ ಕೂಡಿದ ನೆತ್ತರು ಉಸಿರು-ನೆತ್ತರುಗೊಳವೆಯನ್ನು (aorta) ಸೇರುತ್ತದೆ.

ii) ಉಸಿರು-ನೆತ್ತರುಗೊಳವೆಯಿಂದ (aorta) ದೊಡ್ಡತೊರೆನೆತ್ತರುಗೊಳವೆಗಳು (large arteries) , ಸಣ್ಣತೊರೆನೆತ್ತರುಗೊಳವೆಗಳು (small arteries) ಹಾಗು ನವಿರು ತೊರೆನೆತ್ತರುಗೊಳವೆಗಳ (arterioles) ಮೂಲಕ ನವಿರುನೆತ್ತರುಗೊಳವೆಯನ್ನು (capillaries) ತಲುಪುತ್ತದೆ.

iii) ನವಿರುನೆತ್ತರುಗೊಳವೆಗಳಲ್ಲಿ ನೆತ್ತರಿನ ಉಸಿರುಗಾಳಿಯು ಗೂಡುಕಟ್ಟುಗಳನ್ನೂ, ಗೂಡುಕಟ್ಟುಗಳ ಕಾರ‍್ಬನ್ ಡಯಾಕಾಯ್ಡ್ (carbon di-oxide) ನೆತ್ತರನ್ನು ಸೇರಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. (ಇದರ ಬಗ್ಗೆ ಮತ್ತಶ್ಟು ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳುವ ಒಲವಿದ್ದರೆ, ಉಸಿರೇರ‍್ಪಾಟಿನ ಒಳ ಉಸಿರಾಟದ ಬಾಗವನ್ನು ಓದುವುದು).

iv) ಉಸಿರುಗಾಳಿಯಿಂದ ಬರಿದಾದ, ಕಾರ‍್ಬನ್ ಡಯಾಕಾಯ್ಡ್ ನಿಂದ ತುಂಬಿದ ನೆತ್ತರು, ನವಿರುಸೇರುಗೊಳವೆಗಳು (venules) ಹಾಗು ಸೇರುನೆತ್ತರುಗೊಳವೆಗಳಲ್ಲಿ (veins) ಸಾಗಿ, ಉಸಿರಿಳಿ-ನೆತ್ತರುಗೊಳವೆಗಳನ್ನು (vena cava) ಹಾಯ್ದು, ಗುಂಡಿಗೆಯ ಬಲ ಸೇರುಗೋಣೆಯನ್ನು (right atrium) ತಲುಪುತ್ತದೆ.

ಮೇಲಿನ ಹರಿಯುವಿಕೆಯ ಹಂತಗಳಿಂದ ತಿಳಿದುಬರುವುದೇನೆಂದರೆ, ಮಯ್ಯ ಇತರ ಅಂಗಗಳಿಂದ ತಂದ, ಉಸಿರ‍್ಗಾಳಿ ಕಡಿಮೆಯಿರುವ ನೆತ್ತರಿಗೆ ಸಾಕಶ್ಟು ಉಸಿರ‍್ಗಾಳಿಯನ್ನು ತುಂಬುವ ಅರಿದಾದ ಕೆಲಸ ಇಲ್ಲಿ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ನೆತ್ತರು ಹರಿಯುವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಉಸಿರ‍್ಗಾಳಿ (oxygen) ಮತ್ತು ಕಾರ‍್ಬನ್ ಡಯಾಕಾಯ್ಡ್ ಮಟ್ಟವನ್ನು ಕೆಳಗಿನ ಅನಿಮೇಶನ್ ನಲ್ಲಿ ನೋಡಬಹುದು.

cardio-vasuclar_system_3_2(ಉಸಿರುಚೀಲದಲ್ಲಿ ಉಸಿರ‍್ಗಾಳಿಯಿಂದ ತಣಿದ ನೆತ್ತರು ಮಯ್ಯಯ ಎಲ್ಲ ಬಾಗಕ್ಕೂ ತಲುಪಿ, ಅವುಗಳಿಗೆ ಕಸುವು ಉಣಿಸಿ ಮರಳುವಾಗ ಕರಿಗಾಳಿಯನ್ನು ಪಡೆದುಕೊಂಡು ಗುಂಡಿಗೆಯ ಬಲ ಸೇರುಗೋಣೆಗೆ ಸೇರುತ್ತಿರುವುದನ್ನು ತಿಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಚುಕ್ಕಿಯ ಸಾಗಾಟದ ಮೂಲಕ ಕಾಣಬಹುದು.)

ಗುಂಡಿಗೆಯ ಹರಿಯುವಿಕೆ (coronary circulation):

Cardio_Vascular_System_3_3ಮಯ್ಯಲ್ಲಿನ ಎಲ್ಲಾ ಬಾಗಕ್ಕೂ ನೆತ್ತರನ್ನು ತಲುಪಿಸುವ ಕೆಲಸವನ್ನು ಮಾಡುವ ಗುಂಡಿಗೆಗೂ (heart) ಉಸಿರುಗಾಳಿ ಹಾಗು ಆರಯ್ವಗಳು ಬೇಕು. ಇದಕ್ಕಾಗಿ ಗುಂಡಿಗೆಯು ತನ್ನದೇ ಒಂದು ನೆತ್ತರುಗೊಳವೆಗಳ ಗುಂಪನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ಉಸಿರು-ನೆತ್ತರುಗೊಳವೆಯಿಂದ (aorta) ಎಡ ಮತ್ತು ಬಲ ಗುಂಡಿಗೆ ತೊರೆನೆತ್ತರುಗೊಳವೆಗಳು (coronary arteries) ಕವಲೊಡೆದು, ಗುಂಡಿಯ ಎಡ ಹಾಗು ಬಲ ಬಾಗಗಳಿಗೆ ನೆತ್ತರನ್ನು ಸಾಗಿಸುತ್ತವೆ.

ಗುಂಡಿಗೆಯ ಹಿಂಬದಿಯಲ್ಲಿ ಗುಂಡಿಗೆಗುಳಿ (coronary sinus) ಎಂಬ ಸೇರುಗೊಳವೆಯು (vein), ಗುಂಡಿಗೆ ಕಂಡಗಳಿಂದ ಉಸಿರುಗಾಳಿಯು ಬರಿದಾದ ನೆತ್ತರನ್ನು ಉಸಿರಿಳಿ-ಸೇರುಗೊಳವೆಗೆ (vena cava) ಬಸಿಯುತ್ತದೆ. ಉಸಿರಿಳಿ-ನೆತ್ತರುಗೊಳವೆಯಿಂದ ನೆತ್ತರು ಬಲ ಸೇರುಗೋಣೆಯನ್ನು (right atrium) ಸೇರುತ್ತದೆ. ಈ ನೆತ್ತರು ಉಸಿರುಗಾಳಿಯಿಂದ ಕಳೆಯೇರಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು (rejuvenate) ಉಸಿರುಚೀಲದ ಹರಿಯುವಿಕೆಯ ನೆರವಿನಿಂದ, ಉಸಿರುಚೀಲದೆಡೆಗೆ ಸಾಗುತ್ತದೆ.

ಈಲಿ-ತೂರುಗಂಡಿಯ ಹರಿಯುವಿಕೆ (hepatic portal circulation):

Cardio_Vascular_System_3_4
ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸೇರುನೆತ್ತರುಗೊಳವೆಗಳು (veins) ನೆತ್ತರನ್ನು ಗುಂಡಿಗೆಯ ಕಡೆ ಸಾಗಿಸುತ್ತವೆ. ಆದರೆ ಹೊಟ್ಟೆ ಹಾಗು ಕರುಳುಗಳ (intestine) ಸೇರುನೆತ್ತರುಗೊಳವೆಗಳು ನೆತ್ತರನ್ನು, ಈಲಿ-ತೂರುಗಂಡಿಯ ಸೇರುನೆತ್ತರುಗೊಳವೆಯ (hepatic portal vein) ಮೂಲಕ, ನೆತ್ತರನ್ನು ಈಲಿಗೆ (liver) ಸಾಗಿಸುತ್ತವೆ.

ಅರಗೇರ‍್ಪಾಟಿನ (digestive system) ಬಾಗಗಳಾದ ಹೊಟ್ಟೆ ಹಾಗು ಕರುಳುಗಳು ಸೇರುನೆತ್ತರುಗೊಳವೆಗಳ ನೆತ್ತರು, ಆಹಾರದಿಂದ ಹೀರಿಕೊಂಡ ಆರಯ್ವ (nutrients) ಹಾಗು ರಾಸಾಯನಿಕಗಳಿಂದ (chemicals) ಕೂಡಿರುತ್ತದೆ. ನೆತ್ತರು ಈಲಿಯನ್ನು (liver) ತಲುಪಿದಾಗ, ಈಲಿಯು 1) ನೆತ್ತರಿನಲ್ಲಿರುವ ಸಕ್ಕರೆ ಅಂಶವನ್ನು ಹೀರಿಕೊಂಡು ಕೂಡಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. 2) ಆಹಾರದಿಂದ ಹೀರಿಕೊಂಡ ಆರಯ್ವಗಳನ್ನು ನಮ್ಮ ಸೂಲುಗೂಡುಗಳು (cells) ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಲು ನೆರವಾಗುವಂತೆ ತರುಮಾರ‍್ಪಿಸುತ್ತದೆ (metabolize). 3) ಆಹಾರದಿಂದ ಹೀರಿಕೊಂಡ ನಂಜು ಕಣಗಳು (toxic elements) ಹಾಗು ಆಹಾರದ ಅಂಶಗಳ ತರುಮಾರ‍್ಪಿಸುವಿಕೆಯಿಂದ ಉಂಟಾದ ನಂಜನ್ನು (toxins) ತೆಗೆಯುತ್ತದೆ.

ನಂಜನ್ನು ತೆಗೆದು ಚೊಕ್ಕಮಾಡಿದ, ಗೂಡುಕಟ್ಟುಗಳು ಬಳಸಲು ಯೋಗ್ಯವಾದ ರೂಪದಲ್ಲಿರುವ ಆರಯ್ವಗಳನ್ನು ಹೊತ್ತ ನೆತ್ತರು ಈಲಿಯಿಂದ ಕೆಳ ಉಸಿರಿಳಿ-ಸೇರುಗೊಳವೆಯ (inferior vena cava) ಮೂಲಕ ಗುಂಡಿಗೆಯನ್ನು ಸೇರುತ್ತದೆ. ಮುಂದೆ ಈ ನೆತ್ತರು, ಉಸಿರುಚೀಲದ ಹರಿಯುವಿಕೆಯ ನೆರವಿನಿಂದ ಉಸಿರುಗಾಳಿಯನ್ನು ತುಂಬಿಕೊಂಡರೆ, ಉಸಿರುಗಾಳಿಯ ಹಾಗು ಆರಯ್ವಗಳನ್ನು ಹೊತ್ತ ನೆತ್ತರು ಏರ‍್ಪಡಿತ ಹರಿಯುವಿಕೆಯ ನೆರವಿನಿಂದ, ನಮ್ಮ ಎಲ್ಲಾ ಮಯ್ಬಾಗಗಗಳನ್ನೂ ತಲುಪುತ್ತದೆ.

ಮುಂದಿನ ಕಂತಿನಲ್ಲಿ ನೆತ್ತರಿನ (blood) ಬಗ್ಗೆ ತಿಳಿದುಕೊಳ್ಳೋಣ.

(ಮಾಹಿತಿ ಮತ್ತು ಚಿತ್ರ ಸೆಲೆಗಳು: 1) what-when-how.com, 2) wikipedia.org, 3) what-when-how.com/nursing, 4) innerbody.com)